รวมทุกเรื่องที่ “คนท้องผูก” ต้องรู้ จะได้บู๊กับปัญหาได้

เมื่อเราได้ลองทำตามวิธีที่บอกไปเบื้องต้นไม่ว่าจะเป็นการออกกำลังกาย หรือปรับพฤติกรรมต่าง ๆ รวมถึงปรับอาหารการกินแล้วก็ยังไม่เวิร์ค คราวนี้อาจจะต้องพึ่งยาระบายค่ะ ซึ่งยาระบายสามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภท ดังนี้

ยาระบายชนิดเพิ่มปริมาณอุจจาระ (bulk-forming laxatives)
เป็นยาระบายชนิดที่เพิ่มไฟเบอร์หรือใยอาหารให้กับลำไส้ใหญ่ ทำให้ลำไส้ใหญ่ขยาย ส่งผลกระตุ้นให้ลำไส้บีบตัวและเกิดการขับถ่าย ยาระบายประเภทนี้มีความปลอดภัยสูง หากใช้ถูกวิธี

ยาระบายชนิดเพิ่มน้ำในลำไส้ (osmotic laxatives)
ยาในกลุ่มนี้ออกฤทธิ์ดึงน้ำไว้ในช่องลำไส้ใหญ่โดยวิธีออสโมซิส (osmosis) ช่วยให้อุจจาระนุ่มและผ่านสำไส้ใหญ่ได้ดีขึ้น แต่การใช้ยาระบายบางตัวในกลุ่มนี้เป็นเวลานานจะเสี่ยงต่อการขาดสารอาหาร และการเสียสมดุลของระบบขับถ่ายได้

ยาระบายชนิดกระตุ้นการทำงานของลำไส้ (stimulant laxatives)
ยาระบายในกลุ่มนี้ออกฤทธิ์กระตุ้นให้ลำไส้บีบตัว เพิ่มการหลั่งของเหลวสู่ภายในลำไส้ ลดการดูดซึมน้ำที่ลำไส้ใหญ่ และเร่งการบีบไล่กากอาหาร ยาในกลุ่มนี้มีฤทธิ์แรงและออกฤทธิ์ได้เร็ว แต่ไม่เหมาะที่จะใช้เป็นเวลานาน เนื่องจากเสี่ยงต่อการเกิดลำไส้ขี้เกียจ ต้องพึ่งยาระบายเท่านั้น จนต้องเพิ่มปริมาณยาขึ้นเรื่อย ๆ เพื่อให้เกิดการขับถ่าย

ยาระบายชนิดทำให้อุจจาระนุ่ม (stool softeners)
ยาในกลุ่มนี้ออกฤทธิ์ดึงน้ำเข้ามาในก้อนอุจจาระโดยลดแรงตึงผิวอุจจาระ (detergent-like action) ทำให้อุจจาระเหลวและขับถ่ายง่าย ใช้ได้ผลลัพธ์ที่ดีในกรณีที่อุจจาระเป็นก้อนแข็ง แต่ก็มีข้อมูลการศึกษาด้านประสิทธิภาพและความปลอดภัยของยาในระยะยาวมีน้อยค่ะ

สำหรับผู้หญิงตั้งครรภ์ และผู้หญิงที่ให้นมลูกที่มีอาการท้องผูกและจำเป็นต้องใช้ยา สามารถใช้ยาระบายกลุ่มต่าง ๆ ได้ ตามลำดับข้างต้น แต่ไม่แนะนำให้ใช้ต่อเนื่องกันเป็นระยะเวลานาน และไม่แนะนำให้ใช้ยาระบายชนิดสวนทวาร รวมถึงการใช้ยาระบายบ่อยเกินไปเพราะอาจส่งผลกระทบต่อสมดุลอิเล็กโทรไลต์ของทารกหลังคลอดได้ค่ะ

อย่างไรก็ตามการใช้ยาระบายก็ไม่ควรใช้อย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานาน เพราะอาจจะทำให้ถ่ายยากกว่าเดิมเมื่อหยุดใช้ยาระบายค่ะ